Hoofdstuk 2:
Principes, Aspekten En Begrippen

“Ik heb dit boek niet geschreven om grote wijsheden te verkondigen.” Je hoort het me nog zeggen in de inleiding (welke in tijdsvolgorde eerder was voltooid dan het nu voorliggende hoofdstuk, terwijl de meeste schrijvers de inleiding achteraf schrijven….)
En nauwelijks een hoofdstuk verder wil ik het gaan hebben over “DE PRINCIPES, ASPEKTEN en BEGRIPPEN”……..
Meer dan een half jaar heb ik hiermee gezwoegd, gepiekerd, de hele handel over boord willen gooien, getwijfeld, gezocht naar een manier om dat allemaal op papier te krijgen.
Zelf heb ik enige notie gekregen van wat dan die principes zijn. Door T’ai Chi te doen, er les in te geven, er over te lezen, er over te denken, maar meer nog door er over te mediteren. Ik ben er van overtuigd dat de lessen T’ai Chi, of ik ze nou kreeg of gaf, doorspekt zijn met de principes. Van de opbouw van een hele les-cyclus tot iedere les afzonderlijk, jazelfs iedere opmerking of handeling tijdens iedere les.
Maar bij het schrijven van dit hoofdstuk ben ik dus vastgelopen.
Wat eerst, wat dan, wat wel, wat niet, hoe, de rode draad……
Gestart met het op een rij zetten van allerlei ingevingen die ik in de loop der tijd wél steeds op briefjes gekrabbeld had. (sommige daarvan doorweekt en haast niet meer te lezen omdat ik ze op de fiets in de regen neergekrabbeld had)
Al vanaf het begin met het idee, dat er vast wel een of andere link zou zijn met de De TAO DE TJING van Lao Tze. Maar daar had ik er een frustratie bij. Vind maar eens de juiste vertaling van een boek wat begint met te zeggen dat alles wat je zegt over Tao niet Tao is……De een noemt het de weg, de ander het woord, enzovoort.
Uiteindelijk plukte ik haar van internet in een vertaling van het Advayavasa info-centre in Amsterdam.
37 versen over “TAO” en 44 over “DE”.
En in de nu voorliggende volgorde begon ik mijn eigen samenraapsels onder te brengen. Vol goede moed, omdat ik de leidraad van Tao mij wel licht zou brengen bij het opschrijven van de principes.
Fout dus. Ik liep nog vaster dan vast, terwijl er talloze wegen opengingen. Voelde me helemaal niet in staat om de verzen van Lao Tze in een vertaling van een ander ook nog eens uit te breiden met mijn eigen inzichten.
Ik stelde me voor de onmogelijke opgave om de kern van de verzen in eigen woorden te vatten. Ik kwam niet verder dan vers 26…….(alle verzen zijn als bijlage opgenomen)
Ondertussen ontdekte ik wél dat ik in ieder geval een deel van mijn eigen krabbels alvast kwijt kon.
Maar er waren nog veel verzen te gaan, en er bleven nog veel krabbels onder te brengen.
En dan bestaat het gevaar van volledig willen zijn en krampachtig proberen er een congruent geheel van te maken.
En dat kan ik niet. Ik beschouw mijzelf niet als “verlichtte” of iets dergelijks. Toch wil ik mijn bespiegelingen niet verloren laten gaan, en geef je ze hier in een mogelijk wat chaotisch on-af geheel.
Het is aan jou, beste lezer, om te komen tot je eigen aanvullingen, om zo samen een stapje verder te komen op de mooie weg van T’ai Chi.

Enkele principes, aspekten en begrippen zoveel mogelijk in volgorde van de Tao.

T’AI CHI IS DE MOEDER VAN DE TEGENSTELLINGEN. ER VALT NIETS OVER TE ZEGGEN. OF TÓCH? (vers 1)
Samen met leerlingen ben ik op zoek gegaan naar “hele woorden die een tegenstelling omsluiten”.
We vonden er een paar. Maar er zijn er vast meer! Wat let je om het volgende rijtje uit te breiden?
Of er misschien kritisch in te schrappen……

Vol-ledig
Ont-spannen
Ont-moeten
Ont-lopen
Ont-sluiten
Ont-krachten
Ont-moedigen
Ont-houden !
Een-z(s)aam

HET IS ‘DOEN DOOR NIET TE DOEN’, ‘VERWOORDEN ZONDER WOORDEN’.
‘ERVAREN, KOESTEREN EN GENIETEN’ MAAR NIET TOE TE EIGENEN. (vers 2)

OVER HET VERSCHIL TUSSEN KONDITIE-TRAINING EN T’AI CHI

Vooral tijdens de eerste les op donderdag voel ik tijdens de losmaakfase alle spieren die de vorige avond bij de konditietraining aan bod zijn geweest. Dat laat ik merken aan mijn cursisten. Maar ook deel ik hen mee, dat eventuele spierspijn ná de losmaakfase volledig verdwenen is!
Ook vertel ik dat mijn konditietrainster zeer bekwaam is. Zo gebeurde het eens, dat wij staande op het ene been het andere gestrekt naar voren moesten brengen. Een keer of tien achter elkaar.
Ikzelf maakte het me niet moeilijk, en terwijl ik het ene been omhoog bracht, zonk ik in het andere! Zo kostte me het geen enkele moeite!
Judith echter merkte het meteen op. Kwam naar me toe, en zei: “Willem, dat is niet de bedoeling. Zo maak je het een stuk gemakkelijker!
Dat had ze toch maar mooi gezien. Zeker: ze is deskundig.
Maaaaar….

rimaykullallki:
Een kernpunt van T’ai Chi: waarom zou je met veel inspanning doen, wat je met weinig inspanning, gebruik makend van beginselen van T’ai Chi (in dit geval stijgen door zinken) net zo goed kunt bereiken?
OK. konditie training beoogt iets anders. Het trainen van de konditie. Maar toch. Voor mij is het beoefenen van T’ai Chi het kweken van latente konditie. Middeltjes (technieken rond energiestroming) leren om met gemak iets te doen, wat “normaal” veel inspanning zou kosten……

WEDIJVER, AFGUNST EN BEGEERTE BEWERKEN INNERLIJKE ONRUST. PROBEER DIE ONRUST TE VERMIJDEN. (vers 3)

OVER “IETS VOOR ELKAAR KRIJGEN”………

Middels T’ai Chi krijg je vaak iets voor elkaar. (dus niet egoïstisch voor jezelf!)
Met T’ai Chi bezig zijn leidt meestal tot een moment dat je het, wat dan ook, voor elkaar hebt. Het moment van het krijgen is je dan vaak ontschoten!

EEN LEEG VAT WAARUIT JE ONUITPUTTELIJK KUNT SCHENKEN. (vers 4)
In dit verband kan het beste het principe van WU-WEI: doen door niet te doen worden uitgelegd.
Anders gezegd: doen aan niet-doen, wat wezenlijk anders is dan “niets” doen!
Doen aan niet-doen is misschien wel het beste te vatten door in je geest te halen dat wanneer je iets doet wat de tegenstander niet verwacht, je de meeste kans van slagen hebt bij het in eigen hand nemen van de situatie.
Je handelt dan niet in een patroon dat ligt in de lijn van verwachtingen. Maar je handelt wél!
Probeer om begrip te ontwikkelen voor de mogelijkheden van dit lege vat waar je onuitputtelijk uit kunt schenken.
Begrip krijgen van het vat is niet hetzelfde als vat te krijgen op het begrip!

KEER STEEDS TERUG TOT HET CENTRUM (vers 5)

T’ai betekent: de gecentreerde mens. De vorm doen of pushen met een partner zonder gecentreerd te zijn is zonde van je tijd.

OVER DE BEWEGINGEN VAN HET CENTRUM

Het is goed je bewust te zijn van het feit dat het centrum 3 dimensionaal kan bewegen.

1. in het horizontale vlak (naar voor, naar achter, opzij, diagonaals)
2. in het vertikale vlak: omhoog, omlaag
3. én in cirkels (in het horizontale en verticale vlak.)

De hele verscheidenheid aan kombinatie’s komt stuk voor stuk aan bod in de vorm!
Het kurketrekken is één voorbeeld. (draaien en zinken)

De zoektocht naar het onstáán van de bewegingen van het centrum is een opdracht.
Mensen zélf laten ontdekken dat het onder de standvoet ontstaat (de drie nagels), en pas in zichtbare beweging komt als het centrum gaat bewegen.

PUT ERUIT EN ZE BLIJKT ONUITPUTTELIJK. (vers 6)

OVER ENERGIE

Bij je geboorte krijg je de mogelijkheid om je dagelijkse behoefte aan energie te genereren.
Maar je krijgt óók een reserve pot energie mee, waaruit je in noodgevallen kunt putten.
De meeste mensen strijken dat uit over zo’n 50 tot 80 jaar.
Een super-energie huishouder kan tot maximaal zo’n 120 jaar vooruit.
Als je niet genoeg energie kunt genereren voor je dagelijkse behoefte, dan is de reserve pot sneller leeg.
Eet goed, rust goed, en loop jezelf niet voorbij bij bijvoorbeeld ziekte.
Energie kun je ook geven aan anderen, of van anderen ontvangen. Maar steel niet, én laat je niet uitbuiten.
Als je aan T’ai Chi doet, heb je een extra generator van energie!
Met talloze voorbeelden kun je bovenstaande toelichten.
T’ai Chi is logisch! Fiets je met je rug of met je benen? Juist. Met je benen. Vanuit je centrum geef je de beweging door aan je heupen, en die weer aan je benen. Je boven lichaam volgt. En drijft niet aan, zoals het geval is als je níet met T’ai Chi bezig bent!
Met T’ai Chi ben je bezig, als je logisch bent, én erop gericht bent om energie te genereren en níet te verspelen.
T’ai Chi is dé leermeester die in de buurt is als je energie leegloopt, uit je gezogen wordt, opgeslorpt wordt, geblokkeerd is, toe stroomt, je haar gratis krijgt, uit kunt delen of delen, met andere woorden genereren.
Als (en wanneer) je dat tenminste kunt.
Wanneer kun je haar genereren en hoe?
Als je kunt deblokkeren, loslaten, openstellen, wanneer je op een juist moment op een juiste plaats bent. Alleen, danwel in gezelschap van juiste mensen.
Wat is juist? Open je waarneming en het wordt je duidelijk. Daarnaast is het verstandig om je waarneming te sluiten, als er energie aan je onttrokken wordt….Maar: sluiten is wél blokkeren. Ook voor inzichten!
Vaak neemt hetleven zijn gewone gang. De vertrouwde dingen van dag tot dag. Er stroomt dan meestal niet zoveel energie. Maar vaak ook zijn er van die gebeurtenissen waarbij je de energie uit of tot je voelt vloeien. Dán is het tijd om je bezig te gaan houden met die stroom:
– voel je hem uit je gezogen worden?
– betseed je zélf erg veel energie?
– zuig je het uit een ander?
– of vloeit het je toe?
– komt of gaat het van /naar mensen, of dingen?
Je eerste concern zou dan moeten zijn: is diegene, of dat waaraan ik energie besteed die energie van mij wel waard? Of raak ik mijn energie kwijt aan onbenullige dingen of mensen die het egoïstisch toe eigenen?
Als het gaat om energie genereren: dan JA! Als je het gevoel krijgt van “dat kost me alleen maar energie”: dan NEE!
Genereren van energie is scheppen van energie. Daar wordt altijd iedereen rijker van. En dus niet de een rijk en de ander arm!

KOESTER GEEN EIGENBELANG, EN AAN JE BELANGEN ZAL WORDEN VOLDAAN. (vers 7)

WATER WEDIJVERT NIET EN KOMT OVERAL. (vers 8)

STOP OP TIJD. (vers 9)

KWEKEN IS LATEN GROEIEN. LEIDEN IS NIET HEERSEN. (vers 10)

ZIE HET NUT VAN WAT NIET IS. DE LEEGTE VAN HET DEURGAT IS DE ZIN VAN DE DEUR. (vers 11)

BINNEN HALEN DOE JE MET JE HOOFD (OGEN, MOND, OREN) HAAST EN SCHAARSTE MAAKT JE GEK. ONTHAAST EN RICHT JE OP JE BUIK. (vers 12)

WEES OP JE HOEDE WANNEER JE GUNST OF BESCHAMING ONDERGAAT. (vers 13)

ONZICHTBAAR ONHOORBAAR ONTASTBAAR? (vers14)

OMZICHTIG, SCHUCHTER, INGETOGEN, GEWOON, MEEGAAND, ONTVANKELIJK, TROEBEL? (vers 15)

WIE HET EEUWIGE KENT IS VOLGENS TAO (vers 16)

VAN DE BESTE HEERSER WEET JE ENKEL DAT HIJ BESTAAT. DE OP ééN NA BESTE WORDT GELIEFD EN GEëERD, DE VOLGENDE WORDT GEVREESD, EN DE DAAROPVOLGENDE VERACHT. (vers 17)

UIT HET VERVAL ONTSTAAT OPBOUW EN UIT OPBOUW VERVAL. (vers 18)

STIMULEER HET EENVOUDIGE EN GEWONE OM HEBZUCHT EN BEGEERTEN TE VERMINDEREN (vers 19)

DE MENSEN EN IK ALLEEN (vers 20)

TAO IS ONGRIJPBAAR EN ONBEPAALD, MAAR DE KRACHT IS ECHT. (vers21)

TOEGEVEN IS ZICH HEEL HOUDEN (vers 22)

WIE TAO DOET, TAO ONTMOET (vers 23)

WIE TAO BEZIT, KEERT ZICH ERVAN AF (vers 24)

ER ZIJN 4 GROTE DINGEN: TAO, HEMEL, AARDE, EDELE MENS (vers 25)

ZWAAR EN BESTENDIG OP WEG NAAR LICHT EN VOORUITGANG. ZONDER HAAST EN LUCHTHARTIGHEID (vers 26)

 

1. Centered Man
2. Ever flowing Constancy: beweging in stilstand
3. -Yin-Jang
4. Boom, mens tussen hemel en aarde, hand en mond
5. -beweging
6. rechtop niet strak, ontspannen, niet slap
7. houding: rechtop
8. 3 footnails
9. -ademhaling
10. -basis
11. -richting
12. martiale funktie
13. aspekten van principes
14. Begrippen zijn te onderscheiden naar
15. voorbereiding (loslaten, aandacht, bewustworden, ontspannen, concentreren
16. (martiale aspekt, verbale begeleiding,
17. lichaam (aarden, aktiveren, adem, zinken,
18. algemene principes (
19. achtergronden
20. sfeer
    1. fantasie (geleide -,
21. onderscheid T’ai Chi: T’ai Chi Chuan
22. de vorm is de beste leermeester om inzicht te verwerven in de principes van de T’ai Chi.
23. In de vorm staat steeds de schijnwerper op één aspekt van (een van) de principes

 

OVER HET BEREIKEN VAN HET DOEL

Een paadje door een grasveld ontstaat vanzelf in de loop van tijd als het door vele mensen met grote regelmaat getreden wordt. Maar: je ten doel zetten een paadje te treden heeft geen enkele zin. De natuur is sterker, en herstelt zich sneller dan dat jij het plat treedt.

OVER HET ZINKEN VAN DE ENERGIE

In gevorderden lessen kan het zeer leerzaam zijn om na de voltooing van iedere “houdingsbeweging” de uiterlijk waarneembare beweging even te bevriezen, waarbij echter alle aandacht gericht moet worden op het innerlijke zinken, ofwel het terugbrengen van de energie naar het T’an Tien.
Uiterlijk lijkt het dan of de beweging in de vorm even stopt, terwijl innerlijk de -nu zinkende- beweging onverminderd door gaat.
Het resultaat bij míj was, dat ik eindelijk begreep, waarom de overgang tussen schouderduw en kraanvogel zo moeilijk is. (dat had mijn leraar ooit gezegd, maar ik had het nooit begrepen) Immers, als ik dynamisch doorging met de gewichtsverplaatsing, kon ik met gemak het linker been optillen en in de schwung naar voren zetten. Maar als je een pauze invoert na de duw, wordt dat een heel ander verhaal. Eerst was het enorm zwaar. Tot ik ontdekte, dat het ook hier een kwestie is van mentaal zinken in rechts, en daarbij links leeg maken.

OVER DE KOGEL EN DE VOETEN

Als je de vorm doet, of pushing hands, kom je vaak de stand 70-30 tegen of 100-0 in rechts of links. Het is dan of onder de vloer (ik doe dan de suggestie om je voor te stellen dat je op de vloer boven je staat, om te kunnen laten zien wat daaronder gebeurd) je voeten middels een touwtje met elkaar verbonden zijn, terwijl aan dat touwtje een zware kogel hangt middels een soort katrolletje. Die kogel trekt je naar beneden. En wanneer je je gewicht verplaatst is het zaak, je voeten aan de grond te houden. De kogel beweegt zich dan over dat touwtje in de richting van de voet die het 100% gewicht gaat krijgen. Maar óók de lege voet blijft door de kogel naar beneden getrokken. Echter als je die voet los laat komen van de grond, is het alsof je dat touwtje doorknipt, en de kogel op de grond valt (van de verdieping ónder je). Met als resultaat dat je je geworteld zijn verliest en wankelt.

OVER DE EINDSTAND 70-30

In die stand zijn je knieën precies boven je voeten. Beeld: tenen tegen muur en knie ook. Maar óók de handen zijn dan meestal niet verder naar voren. Hou die ook op de lijn teen-knie-handen: de denkbeeldige vertikale grens.

OVER ZINKEN EN DRAAIEN

Bij het draaien van het middel van links naar rechts of andersom is het niet zozeer dat je je middel draait, maar dat het in een soort kurketrekkers-beweging vanzelf gaat. Verbind het draaien aan het zinken.

OVER HET VERSCHIL TUSSEN JE ARMEN UITSTEKEN, WAARBIJ JE JE MIDDEL(PUNT) OP DE PLAATS HOUDT EN: JE MIDDEL WEGBEWEGEN VAN JE HANDEN, WAARDOOR JE ARMEN UITSCHARNIEREN.

De start van de single whip demonstreert dit grandioos. Zo ook ik steeds de kursisten ervaren over……

OVER TURN, TWIST EN KURKENTREKKER

Het middel wordt niet gedraaid, maar draait door te zinken.

OVER LOSSCHUDDELEN

Heftig losschuddelen, met voeten in V-vorm, van enkels, kuiten, knieën, billen, rug, schouders, armen, nek, aangezichtsspieren, maakt het mogelijk om tijdens de daarnakomende stilte, en blik naar binnen richten, het van binnen van top tot teen, van pink tot pink, beweging te gewaarworden, terwijl je stil staat. Een zinderend gevoel.

OVER DE ADEMHALING

het verhaal van Bodhodarma, Shao Lin Tempel, Dogen Zenji (die Zen meditatie ontwikkelde) en Chang San Fong (die een slang en een kraanvogel had zien vechte op leven en dood, en daardoor geïnspireerd T’ai Chi ontwikkelde). (zie ook Vizier januari 1999 p. 13 e.v.)

Lopend (bewegend centrum!) laat ik de mensen zich dan ontspannen en vervolgens hun aandacht richten op de ademhaling. Eerst vrij, dan met de opdracht hem dieper te maken, vervolgens ook dunner (is langzamer). Daarna probeer ik de aandacht te leiden naar hoog in de borst-, borst-, buik- en flank ademhaling. Bij de laatste helpt het om de armen zijwaarts mee omhoog te laten bewegen, en zo ruimte te creëren aan de zijkant van de ribbenkast. en tot slot laat ik hen zoeken naar het omslagpunt van de in- naar de uitademing en andersom. Ik vraag hen dat te lokaliseren in het lichaam. En vervolgens vraag ik hen de overgang geleidelijk te laten verlopen. Er is een schemergebied van overgang. De inademing is aan het laatste eindje begonnen terwijl de uitademing aan het beginnen is………
Dan komt het verhaal van de zen-ademhaling die voorlangs omhoog ‘in’ is en achterlangs omlaag ‘uit’, terwijl de T’ai Chi ademhaling achterlangs omhoog ‘in’ is en voorlangs omlaag ‘uit’.
Dan komt het verhaal van het ei-vormig omhulsel van ons lichaam…….

In navolging van collega’s ook van mijn hand een beschrijving van de methode van mijn lesgeven, en van verschillende principes, die ik heel belangrijk vind in mijn lessen.
De inspringende passages met iets kleiner lettertype komen direkt uit mijn lessen, waarvan ik ooit opnames heb gemaakt, die ik helemaal uitgetypt heb, om zicht te krijgen op mijn methode van lesgeven.
Een speciale les, die waarin het ei een belangrijke rol speelt, heb ik al eens eerder in Taiji-Vizier (juni 1996) weergegeven. Die begon met:
vandaag gaan we iets heel anders doen dan wat jullie gewend zijn.
En tegelijk klinkt daar een van de door mij gehanteerde principes door. Heel belangrijk vind ik het om routines te doorbreken. Maar net zo belangrijk ook om nieuwe routines aan te leren!
En meteen buitelen we maar naar een tweede principe: het werken met tegenstellingen. Schijnbare tegenstellingen vaak. Want congruent aan het Yin en Jang symbool vloeien opposities in elkaar over, en buitelen samen als eenheid door ieders leven.
In de lessen betekent dat konkreet bijvoorbeeld, dat als ik mensen toe wil leiden tot ontspanning, ze eerst de spanning laat zoeken:
ga op zoek naar protesterende spiertjes, en besteed daar aandacht aan. Volg daarbij alle bewegende delen van je lichaam (de gewrichten, maar ook de “emotie”-spieren in je gelaat = gekke bekken trekken!) Span iedere spier die je kunt ontdekken aan, en laat vervolgens los.
En het bezig zijn met zoeken van de ontspanning gaat altijd zeer geconcentreerd. Ik heb het dan ook vaak over geconcentreerde ontspanning of ontspannen concentratie!
Tijdens de voorbereidingsfase van iedere les laat ik mensen onder geleide fantasie door de ruimte lopen, waarbij het niet zeker is waar je volgende stap terecht zal komen: modder?, glad ijs?, gloeiend heet zandstrand? Kun je je voet op tijd terugtrekken als dat nodig is?
Of:
Loop door de zaal, gewoon op je eigen manier, maar ga op een gegeven moment plotseling over op het Taiji-loopje. Kruip in je centrum, en duik in je standvoet. Een prachtige manier om vanuit gewoon alle dagelijks meteen tot koncentratie te komen!
Taiji is voor mij een heel serieuze bezigheid. En ik stel hoge eisen aan ieders aandacht. Maar net als mensen daar de volle zwaarte van gaan voelen, gooi ik er een luchtig grapje overheen. Als je ziet hoe mensen dan reageren! De volheid stroomt leeg. Onspannen hilariteit is het gevolg. En impliciet maken mensen kennis met de vol-ledig (jawel!)heid van de stroming! En hier zie je meteen een volgend principe: het relativeren. Maar ook: de relatie leggen. Taiji is verheven, beter dan welke konditietraining, beter voor je lijf dan welke sport, beter dan welke therapie. Maar dat verhevene probeer ik gewoon te maken. Te verbinden aan het dagelijkse leven.
Mensen liggen in een deuk als ik zeg dat je Taiji ook in de supermarkt kunt doen. En als iedereen dan uitgelachen is, volgt mijn verhaal over wat iedereen kent: je staat in de verkeerde rij, de caissière is net nieuw, de klant voor je is vergeten zijn groente af te wegen, en er valt een fles kapot. En je staat je druk te maken dat je niet in de rij ernaast bent gaan staan. Wel, dan is het tijd om Taiji te gaan doen. Niet de vorm. Niet Taiji-Quan. Maar gewoon de oefening van het in je centrum gaan, en op één been gaan staan, zonder in je heup te zakken en je been op slot te zetten. En gebruik gerust je karretje als je je evenwicht dreigt te verliezen. (dat doe ik dan in mime voor). Niemand die het ziet, maar jou energie gaat wél stromen, en je vergeet dat je in de verkeerde rij staat. Je kríjgt energie. In plaats van dat je het kwijt raakt aan je druk maken!
Fietsen. Ook zo iets. Heuvel op, wind tegen, fietsen de meeste mensen met hun bovenlichaam. Dat gooien ze van links naar rechts, en sturen zo hun benen aan. Probeer het eens vanuit je centrum, direkt naar je benen. via je heup. Links, rechts, links, rechts. Vanuit je centrum gooi je je heup, en die je been naar voren. En laat je schouders losjes onspannen. Je zult merken dat je vooruit schíet! Met minder inspanning. En dan zwaait nog steeds je bovenlichaam van links naar rechts. Alleen nu als volger, en niet als drijver!
Wat ik ook belangrijk vind is werken met ruimte. In eerste instantie voor jezelf.
In het begin van een cursus houd ik de mensen voor om de les Taiji te zien als een uurtje vrij. Helemaal voor jezelf. Je dagelijkse beslommeringen en verplichtingen even los laten. Letterlijk buiten de zaal laten. Dit uurtje is voor jou. Helemaal voor jou. Ván jou. Neem de ruimte voor jezelf. Maar ook letterlijk. Gebruik de hele ruimte. We beginnen altijd met lopen door de hele ruimte. Niet in een bepaalde richting, maar juist kris kras door de hele zaal. En daarbij valt het op hoeveel moeite het mensen kost om patronen los te laten. Het patroon van een rondje linksom, achter elkaar aan, door de zaal. Maar dat mag niet van mij. Kris kras. En dat is voor heel veel mensen de eerste konfronterende ervaring: het benutten van de hele ruimte.
Overigens benut ik de dan ontstane chaos meteen om een volgend principe bij mensen te implanteren: het respect voor elkaar. Het respekt voor de behoefte van de ander om óók ruimte voor zichzelf te creëren. In latere lessen, maar pas dan wanneer een algeheel gevoel van veiligheid en respekt in de groep merkbaar is, bouwen we hierop voort door middel van paarsgewijs luisteren naar kracht.
Heel in het begin van een cursus-cyclus gaan we aan de gang met het substantiëren van ruimte: (de yinne ruimte rondom ons jange lichaam.) Ik hoop hiermee bij mensen het gevoel te doen post vatten, dat de ruimte om ons heen niet leeg is! En wel met het doel om de bewegingen van met name de armen en handen vól te doen zijn.
Dat gaat als volgt:
Ga ontspannen staan en wrijf je handen tot ze kanonne-heet zijn. Normaal overdrijven we bij Taiji nooit. Ik zal jullie nooit vragen om over je eigen grenzen te gaan. Maar nu een keertje wel dus…..Gloeiend heet maak je je handen. En dan…: laat los, hou je handen op een afstandje uit elkaar, doe desnoods je ogen dicht, en voel. Voel wat er tussen je handen aan de gang is. Bespeur de ruimte tussen je handen. Die ruimte ís. Die ruimte bestáát. Die kun je voelen. Het is als een soort bal van lucht, en je kunt ermee spelen. Laat de bal eens groter worden, of druk hem juist samen. Laat de ruimte tussen je handen zichzelf (!) uitdijen, of komprimeer haar. Breng de bal eens naar beneden, of over de grond van links naar rechts, of naar boven. En ten slotte: laat die ruimte zich zóver uitdijen tot je haar niet meer omvatten kunt, maar zij, op haar beurt, jóu gaat omvatten. En beweeg dan door die wat stroperige massa.
Het volgende principe is nu ook al aan de orde geweest: het verkennen van de eigen grenzen.
Ik hou mijn cursisten altijd voor, dat het goed is om je bewust te worden van je eigen grenzen. (knieën, enkels, diepte, breedte, uithoudingsvermogen, en andersoortige grenzen). Kén je grenzen, en ga er middels Taiji aan knabbelen. Beetje bij beetje. Zonder te overdrijven. Zonder te forceren. (in mime doe ik het volgende voor…) Zonder najakkeren van een doel ergens in de toekomst. Maar wél met de zekerheid, dat als je in die toekomst eens ooit terugkijkt, dat je dán tot de ontdekking komt dat je oude grenzen opgeschoven zijn. En misschien zelfs niet meer bestaan. Ikzelf hou van bergwandelen en klimmen. Vroeger had ik zwakke enkels en ging er regelmatig door. En had dan met name in de bergen een levensgevaarlijk probleem, omdat ik dan niet verder kon. Tegenwoordig kom ik nog steeds op afdalingen mijn voet soms tegen in een hoek van 90 graden onder mijn enkel. Dat heet dan zwikken..Maar ik loop probleemloos door! Niks opgezwollen enkel. Hoogsten wat pijn. Maar een lichte Taiji-oefening doet ook die verdwijnen!
Het principe dat je met 1 gram kracht 1000 kilo kunt tegenhouden of dergelijke grootspraak is mij vreemd. Maar wél vind ik het leuk om cursisten te laten voelen dat de krachten die je nodig hebt vaak heel gering zijn. Zo doen we de volgende oefening:
ga ontspannen staan en houdt met een hand de pols van je andere vast. Laat vooral je beide armen zich volledig onspannen. En laat dan los. Je armen vallen langszij. Maar let vooral eens op de zeer geringe kracht die nodig was in de vingers van de hand die de pols van de andere vast hield!…. Niet te geloven hoe weinig hé? Bijna vanzelf! Maar nu nog sterker. Vanzelf! Kennen jullie van vroeger dat spelletje van die arm die vanzelf omhoog gaat? (wordt ik nou oud, en doen die kinderen van vandaag dat nooit meer? Bijna niemand kent het !)
Ga schrijlings tegen de muur staan. Goed in de grond wortelen. (dat begrip is dan al bekend: rooten). Los van de muur blijven. Op je pols na. En met die pols net doen of je probeert een baksteen uit de muur te drukken. Niet met je schouder leunen of mee drukken. Alleen met je pols. En als je dan helemaal staat te trillen van inspanning: stap van de muur weg, en laat los. Vooral de arm van de duw-pols…..En onder hilariteit, verbazing en ongeloof stijgen daar alle (voormalige duw-)armen op. (behalve van de enkeling die niet los kan laten, maar dat weet ik dan óók weer als instrukteur….)
Natuurlijk zijn er nog veel meer principes, die ook vaak rechtstreeks verband houden met het beoefenen van Taiji. Zo bijvoorbeeld het principe van de gecentreerde mens. In het voorgaande klinken die natuurlijk regelmatig door. Voor mijn cursisten heb ik een handleiding geschreven voor het doen van de (in mijn geval) verkorte Yang-vorm, waar al die principes in noot-gewijze toelichtingen een plaats krijgen. Ook heb ik voor mijn cursisten een T-shirt ontworpen met voor mij heel belangrijke symbolen. (noot voor de redaktie: mogelijk ter plaatsing?: zie bijlage)

Ik hoop dat ik met dit stukje enig inzicht heb kunnen geven in de methode van mijn lesgeven. En misschien een paar goede ideeën aangeleverd, die voor navolging bruikbaar zijn. Overigens is de rode draad die door mijn cursussen heenloopt altijd de vorm. Als zijnde de beste leermeester om kennis te maken met de beginselen van Taiji. Waarbij het de mensen zélf zijn die moeten proberen zich die eigen te maken. Ik kan hen die niet “doceren”. De bovenstaande fragmenten zijn door mij bedoeld als verluchtigende toelichtingen bij de principes van de Taiji. Waarmee ik mensen hulpmiddelen probeer te geven om zélf aan de gang te gaan. In het dagelijkse leven.

EEN AANDACHT-CONCENTRATIE OEFENING
Gericht op ontspanning, middels het spelen met de verschillende groepen gelaatsspieren.
Werkdoel: heel gericht spieren spannen en LANGZAAM tot ontspanning brengen.
Gezamelijk in een kring oefenen we eerst met het tevoorschijn brenegen van een uitdrukking van verbazing.
Breng je aandacht omhoog, naar het kruintje, en ga verbaasd kijken. Beschouw welke spieren (ogen, wenkbrouwen, voorhoofd) daar bij een rol spelen.
Probeer andere spieren zoveel mogelijk te ontspannen (booskijk spieren, ogen). Alleen verbaasd kijken.
Het beste met je ogen open, anders kunnen je ogen gaan rollen, of vlekken vertonen, wat de aandacht afleidt.
Vervolgens proberen om de verbazingsuitdrukking tot langzaam ontspanning te brengen. (wenkbrouwen laten zakken).
En niet per ongeluk tever door laten schieten naar (vaak) het tegenovergestelde. (bv boos kijken ontstaat als je je wenkbrouwen tever naar beneden laat doorgaan!)
Wél intentioneel, expres, gestuurd door je wil, aan het spelen gaan met en het ontdekken van tegengestelde emotie-uitdrukkingen, door te kijken welke spieren daar mee gemoeid zijn.
Probeer uiteindelijk toe te werken naar afwezigheid van gelaats-spier-spanning.
(Dit kan een uitdrukkingsloos gelaat zijn. Maar denk dan alsjeblief niet, dat T’ai Chi een uitdrukkingsloos gelaat veronderstelt! Als je wil glimlachen, glimlach!)